De kosmogonie van Memphis

De stad Memphis, ten zuiden van de Nijldelta, ontwikkelde zich toto politiek en godsdienstig centrum en voelde zich genoodzaakt om met de eerder genoemde steden te concurreren. De plaatselijke god was Ptah die aanbeden werd als een groot ambachtsman. Later versmolt hij met Tatenen, de naam van de oerheuvel zoals men deze in Memphis kende. De restanten van de in Memphis opgestelde kosmogonie was afkomstig van de zogenaamde Shabaksteen waarop een kopie stond van een nog veel oudere tekst die verloren is gegaan.

Ptah zou de god zijn geweest die wereld had geschapen. Daarnaast was hij ook Noen en hij had de Enneade (de negen goden van Heliopolis) geschapen met zijn tong en zijn hart. Voor de Egyptenaren was het hart representatief voor het denkvermogen, waar de ideeën ontstonden, en de tong controleerde de spraak waardoor de bevelen voortkwamen.

Ptah was als eerste god ook de schepper van Atoem, de eerst god in de kosmogonie van Heliopolis, die bij zijn scheppingen alleen de aanwijzingen van Ptah opvolgde. Hierdoor was Ptah verantwoordelijk voor de gehele schepping. Nadat hij de goden had geschapen wees hij de plekken toe waar deze aanbeden zouden gaan worden. Ptah schiep niet alleen de wereld en alle stoffelijke wezens maar ook de moraal en de politieke orde in Egypte door een systeem van provincies te bedenken.