Kom Ombo; thuis bij Sobek

De naam Kom Ombo (Ombos in het Grieks) is afgeleid van het Egyptische Noebt, ‘de Gouden Stad’, een verwijzing naar de belangrijke rol die deze stad speelde in het verhandelen van dit edelmetaal. Kom Ombo ligt zo’, 60 kilometer ten zuiden van Edfu, niet ver van de monding van Wadi Hammamat, het woestijndal met zijn legendarische goudmijnen dat deNijl en de Arabische woestijn verbindt. De tempel van Kom Ombo werd tijdens de 18e dynastie door Thoetmosis III gesticht, maar het begin van het huidige bouwwerk dateert van de tijd van Ptolemaeus VI Philometor en Ptolemaeus Euergetes II en werd pas voltooid onder de keizers Tiberius, Domitianus en Caracalla. De laatste liet de twee externe kapellen bouwen die waren gewijd aan respectievelijk Hathor en Sobek.

Kom Ombo verschilt zo van alle andere Egyptische tempels doordat de tempel eigenlijk een in de lengterichting gespleten dubbelheiligdom is, gewijd aan twee afzonderlijke goden: de krokodillengod Sobek en de valkgod Haroëris of ‘Horus de Oudere’. De twee parallelle assen hebben elk een toegangspoort, maar staan op verschillende punten met elkaar in verbinding. Volgens de lokale doctrine maakte Haroëris deel uit van een triade met zijn vrouw Tasenetnofret (‘de goede zuster’) en zijn zoon Panebtawi (‘de koning van twee landen’). Ook Sobek vormde een triade samen Hathor en Chonsoe. Deze onderverdeling stond echt niet al te vast en de twee moeders of de twee zonen werden soms aan elkaar gelijkgesteld of door elkaar gehaald in zeer ingewikkelde theologische concepten. De twee belangrijkste goden, Sobek en Haroëris, werden vermoedelijk bovendien in verband gebracht met respectievelijk Ged en Sjoe, twee van de oudste goden uit de Heliopolitaanse theologie. Aan de buitenzijde van de tempelmuur van tichelsteen zijn de restanten zichtbaar van een uit de Ptolemaeïsche tijd stamende bron, een mamisi (geboortehuis) en de kleine kapel van Hathor, met honderden krokodillenmummies. Dit waren de heilige dieren van de god Sobek. Ze zijn afkomstig uit een speciale aan hen gewijde heilige necropolis.